Dlaczego nie mogę wydobyć wysokich dźwięków ?

Na pewnym etapie muzycznego rozwoju dochodzimy do dźwięków 3-go rejestru a nawet do 4-go. Zazwyczaj problemy rozpoczynają się od E3, czyli dźwięku dla którego zazwyczaj dodaje się tzw. E-mechanizm, który ułatwia jego prawidłowe brzmienie. Dalej idą dźwięki F3 oraz F#3 - trudny dźwięk, G3, G#3, A3, oraz trudne A#3 i H3 oraz bardzo trudny C4. Dla tego dźwięku skonstruowano specjalny przycisk tzw. Gizmo. Ten przycisk występuje tylko w stopie typu H i powoduje zamknięcie ostatniej klapy czyli właśnie klapy H.

Jest kilka elementów, które odpowiedzialne są za prawidłowe wydobycie tych dźwięków.

1. Na pierwszym miejscu trzeba oczywiście wymienić regulację klap oraz prawidłowe poziomowanie poduszek, które wpływa na ich uszczelnienie podczas gry. Tutaj, w przypadku tych wysokich częstotliwości dźwięków, szczelność odgrywa szczególną rolę. Również lepsza jakość poduszek zawsze wpływa na na dobre uszczelnienie styku poduszka - kominek oraz na poprawę jakości dźwięków wysokiego rejestru. W przypadku fletów otworowych równie ważna jest prawidłowa technika gry, prawidłowe ustawienie ręki i skuteczne zakrywanie otworów, co jest częstym problemem u początkujących uczniów. Jeżeli włożenie zatyczek do otworów poprawia problem, oznacza to właśnie, że mamy do czynienia z nieprawidłowym ustawieniem palców na otworach podczas gry.

Flet Miyazawa - doskonałe uszczelnienie - poduszki Straubinger

2. Na drugim miejscu wymieniłbym oczywiście krawędzie otworu zadęciowego, które mogą wymagać regeneracji. Niekiedy wystarczy tylko dokładnie wyczyścić czystym spirytusem wewnętrzne powierzchnie otworu. Czasami potrzebne jest ponowne zdefiniowanie krawędzi ( recutting ) - dolnych ( undercatting ) albo górnych ( overcutting ). Dla wysokich dźwięków istotny jest prawidłowy stopień zaokrąglenia i ostrości krawędzi ( to wiedza tajemna, dla zwykłego użytkownika nie jest dostępna ). Najważniejsza jest ta krawędź na którą skierowany jest strumień powietrza. Nie może ona posiadać żadnych rys ani wgnieceń. Na poniższym zdjęciu jest to ta górna krawędź, wykonana ze złota.  Aby uwydatnić wysokie tony górnych rejestrów, tutaj w płytkę ustnikową dodatkowo wtopiono materiał kominka czyli złoto 14K (58% złota), który posiada nieco większą gęstość i twardość niż pozostały materiał główki czyli srebro 950 (95% srebra).

srebrna główka Nagahara ze złotym kominkiem 14K 

3. Ostatnim elementem do poprawy jest zazwyczaj korek w główce. Jeżeli jest już zbyt ściśnięty i luźny trzeba go wymienić na nowy. Istotne jest aby go dokładnie uszczelnić w miejscu styku z wewnętrznym dyskiem. Niektórzy technicy instalują dodatkowy syntetyczny pierścień uszczelniający tzw. o-ring  inni zaś przyklejają korek specjalnym klejem do wewnętrznej strony dysku. Niektórzy przyklejają również dysk dociskowy ( ten z nakrętką ). Wszelkie nieszczelności przy powierzchni dysku pogarszają dynamikę wysokich dźwięków. W tej sytuacji fala nośna dźwięku przedostaje się między korek a dysk i wędruje wzdłuż śruby w środku korka w kierunku korony do pustej przestrzeni pomiędzy korkiem a koroną. Tę falę nośną można sobie wyobrazić jako mikro-rozrzedzenia i zagęszczenia powietrza. Ważne jest też aby przed zainstalowaniem korka solidnie go nasmarować miękką parafiną, która również uszczelnia porowatą powierzchnię korka tak aby ściśle przylegała do  powierzchni ścianek główki. A zatem, w przypadku wysokich częstotliwości walczymy z wszelakimi mikro-nieszczelnościami.

Nowy korek z koroną - gotowy do instalacji

4. Chwyty alternatywne. Jeżeli wszystkie te trzy elementy są naprawione i doprowadzone do doskonałości, pozostaje jeszcze wspomnieć o tzw. chwytach alternatywnych. Przy wysokich dźwiękach, gdzie długość fali strumienia powietrza jest bardzo krótka, wtedy to wychodzą wszelkie mankamenty związane z brakiem precyzji wykonania korpusu ( body joint scale ). Wszelkie niedoskonałości takie jak przesunięty nieco kominek, niedokładna i niepoprawna średnica otworu kominka oraz niewłaściwe proporcje rozstawu kominków, powodują problemy z poprawnym wydobyciem dźwięku. Chwyty alternatywne czasami pozwalają zniwelować te odchylenia geometrii od normy. Jeżeli chwyt podstawowy nie brzmi tak jak powinien, dla wybranego dźwięku, spróbuj zagrać wszystkie możliwe chwyty alternatywne aby wybrać ten który brzmi najlepiej a który jednocześnie nie jest trudny technicznie do zagrania. W przypadku gdy mamy doskonale precyzyjnie zbudowany instrument, wtedy chwyty alternatywne umożliwiają wydobycie dźwięków o nieco innym, a przez wykonawcę bardziej pożądanym kolorycie. Tutaj flety otworowe mają tę przewagę, że chwytów alternatywnych posiadają zdecydowanie więcej. Najlepiej jednak gdy chwyty alternatywne używane są do zmian brzmieniowych wydobywanych dźwięków nie zaś do korekty nieprawidłowej geometrii instrumentu, dlatego też precyzyjnie wykonany instrument to podstawa.

5. Prawidłowe ustawienie główki ( headjoint correct angle setting ). Ogólnie zaleca się ustawienie główki tak aby płaszczyzna otworu zadęciowego była idealnie równoległa z płaszczyzną klap ( pomijając wysunięte klapy G, które mają inny kąt nachylenia ). Najbardziej niekorzystna sytuacja dla tonów wysokich jest gdy ustnik główki przekręcony jest w kierunku brody. Lepiej jest dla wysokich dźwięków aby ustnik był raczej wysunięty bardziej do przodu niż do tyłu.

6. Prawidłowa technika wydobycia wysokich dźwięków. Dla dźwięków 3 rejestru zwiększamy pokrycie otworu zadęciowego z 2/3 na 1/2 a nawet jeszcze więcej zaś węższy strumień powietrza kierujemy bardziej do góry.