Regulacja fletu poprzecznego

Regulacja fletu poprzecznego to temat wśród flecistów, uczniów i nauczycieli mało znany, rzadko poruszany i jakby czasami lekceważony więc postaram się słów kilka napisać: co to jest, jak się to robi i jaki ma wpływ na instrument oraz na jakość wydobywanego dźwięku a także na jakość gry. Od razu powiem, iż część prac regulacyjnych można wykonać samemu (pkt. 4 poniżej) ale niektóre elementy tego procesu może dobrze wykonać jedynie specjalista w tej dziedzinie.

Główne elementy procesu regulacji fletu poprzecznego:

1. wyrównanie krawędzi kominków
2. regulacja poziomowania poszczególnych poduszek aby szczelnie zamykały cały kominek
3. czyszczenie mechanizmu i prawidłowe naoliwienie
4. regulacja poziomu klap, tak aby klapy które działają równolegle, zamykały się dokładnie razem
5. regulacja wysokości klap, regulacja luzu pomiędzy stowarzyszonymi klapami
  ( regulacja grubości filcowych podkładek, wymiana na nowe )
6. regulacja naprężenia sprężyn
7. regulacja korka w główce


Ad. 1. Wyrównanie krawędzi kominków wykonuje się specjalnym kamieniem szlifierskim a następnie poleruje pastą szlifierską. Równa krawędź zapewnia lepsze uszczelnienie kominka. Ten punkt umieściłem na pierwszym miejscu i w takiej kolejności powinno wykonywać się czynności regulacyjne jak na liście powyżej.

szlif kominka

Ad. 2. Regulacja poziomowania poduszek wymaga rozebrania mechanizmu. Polega ona na umieszczaniu skrawków papieru regulacyjnego ( o różnych grubościach ) pomiędzy klapą a poduszką. To proces najbardziej trudny i mozolny, ponieważ przed każdą drobną korektą trzeba mechanizm rozkręcić i ponownie skręcić. Nieszczelność przylegania poduszki w poszczególnych miejscach na obręczy kominka sprawdzamy specjalnym urządzeniem (ang. filler), którego zasadniczym elementem jest skrawek ultra-cienkiej folii syntetycznej. Ostatnią czynnością tego etapu ( Ad. 3 ) jest wyczyszczenie tulejek i osiek ze starego oleju i zanieczyszczeń i naoliwienie czystym świeżym olejem np. olejem do mechaniki fletowej marki Yamaha. Skręcamy mechanikę i przechodzimy do punktu 4.

Ad. 4. Tak jak wspomniałem wcześniej, ten punkt regulacji można wykonać samemu. Można to zrobić małym płaskim śrubokrętem ( 2 mm ) dobrej jakości, uważając aby nie zniszczyć malutkiej śrubki regulacyjnej, która czasami może ciężko się obracać. Jeżeli śrubka nie daje się obracać, należy nałożyć na jej powierzchnię małą kropelkę płynu WD40. Jeżeli śrubka jest zbyt luźna, wtedy należy nałożyć kropelkę kleju typu cyjanoakrylan metylu tak aby uszczelnić luzy na gwincie. Delikatnie naciskając jedną klapę wprowadzamy cienki pasek papieru pomiędzy klapę a kominek i delikatnie wyciągamy - powinien być odczuwalny lekki opór podczas wyciągania. I w ten sposób sprawdzamy obie klapy. Ten pasek papieru powinien być możliwie jak najbardziej cienki. W tym celu można użyć bibułki papierosowej. Należy jednak uważać na pasek klejowy tej bibułki, który należy odciąć. Ten pasek klejowy w styku z wilgotną poduszką powodowałby sklejanie się powierzchni poduszki z kominkiem dając charakterystyczne mlaskanie.

Ad. 5. Regulacja wysokości klap i regulacja luzu pomiędzy stowarzyszonymi klapami polega na wymianie filcowych podkładek na podpórkach klap. Z czasem ulegają one ścieśnieniu i trzeba je wymienić. Osobiście czasami instaluję podkładki z grubej skóry licowanej. Są można powiedzieć niezniszczalne. Chociaż troszeczkę głośniejsze jak te wykonane z filcu. Zbyt wąskie, sprasowane podkładki filcowe powodują, że klapy są podniesione zbyt wysoko co powoduje również konieczność wykonywania większych i niepotrzebnych ruchów podczas gry.

sprasowana podkładka filcowa - konieczna wymiana

Ad. 6. Regulacja sprężyn polega na odginaniu sprężyn w takim kierunku aby działały możliwie jak najlżej. Prawidłowo wyregulowane sprężyny zapewniają lekką pracę mechanizmu jak również lepsze przyleganie poduszek do kominków.


Ad. 7. Regulacja korka w główce polega na takim ustawieniu korka ( kręcąc koroną główki ) aby po włożeniu wycioru do główki kreska miernicza na końcówce wycioru znalazła się dokładnie w środku otworu zadęciowego.

Prawidłowa regulacja fletu (wszystkie czynności powyżej) powoduje, że jakość wydobywanego dźwięku, jego szlachetność, tekstura, szybkość, odpowiedź (response), ostrość (focus) ulega zdecydowanej poprawie. Umożliwia lekką grę, poprawia jakość vibrato a także umożliwia prawidłową artykulację dźwięków w całym zakresie brzmieniowym. Prawidłowa regulacja powoduje również mniejsze zużycie poduszek oraz mechanizmu. Jeżeli masz problemy z dźwiękami trzeciego rejestru albo dolne dźwięki są słabe i trudno je wydobyć oznacza to, że instrument wymaga regulacji. Częstą przyczyną takich problemów jest również stan główki, którą należy poddać regeneracji (problem opisany w poście: Regeneracja główki) a także korek, który zazwyczaj trzeba wymienić na nowy.

Opisane tutaj czynności to podstawy. Zakres prac dla fletów profesjonalnych to jeszcze dodatkowo wiele innych czynności, które pozostają często okryte tajemnicą, zaś ich pozytywne skutki są odkrywane przez muzyków podczas gry.